Xơ vữa động mạch bắt nguồn từ thời thơ ấu

Xơ vữa động mạch dùng để mô tả sự tích tụ chất béo và cholesterol tạo thành các mảng bám bên trong lòng động mạch của cơ thể, nó chính là nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh lý về tim mạch như đột quỵ, nhồi máu cơ tim ở người trung niên và cao tuổi. Nhưng ít ai có thể nghĩ rằng, quá trình hình thành và phát triển của các mảng xơ vữa động mạch có thể khởi đầu ngay từ thời thơ ấu của mỗi người và chặng đường ấy sẽ kéo dài trong nhiều năm cùng với sự tác động của các yếu tố như béo phì, tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, hút thuốc lá, tiểu đường,…. Chính vì vậy, nếu xác định được trẻ em nào có nguy cơ bị xơ vữa động mạch thì chúng ta hoàn toàn có thể can thiệp sớm để làm chậm lại quá trình đó, ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh tim mạch khi ở tuổi trưởng thành.

Quá trình hình thành mảng xơ vữa động mạch vành như thế nào?

Qua một thời gian dài nghiên cứu, các nhà khoa học đã chỉ ra rằng, quá trình xơ vữa động mạch vành được bắt đầu ngay từ thời thơ ấu. Ban đầu chỉ là sự tích tụ của các vệt lipid chứa đại thực bào (còn gọi là tế bào bọt) và tế bào lympho T dưới màng nội mạc của động mạch. Theo thời gian, sự tích tụ lipid bắt đầu rõ rệt hơn, các chất béo bị bao phủ bởi một lớp sợi cơ và tạo nên những mảng bám xơ, đây chính là giai đoạn sớm của quá trình hình thành xơ vữa động mạch. Thường thì khi còn trẻ các chuỗi chất béo và các mảng xơ này sẽ tồn tại mà không thể phát hiện ra được bằng các phương pháp kiểm tra đơn độc.Với thời gian cùng sự phát triển của cơ thể, các mảng xơ lớn dần lên và bị vôi hóa, nó có thể gây xuất huyết, loét hoặc vỡ ra, tạo thành các cục huyết khối trong lòng động mạch.

Mảng xơ vữa có thể gây bít tắc mạch vành và gây ra các cơn đau thắt ngực, Vương Tâm Thống chứa các hoạt chất sinh học tự nhiên giúp hạ cholesterol, bảo vệ thành mạch, ngăn ngừa sự hình thành và phát triển của mảng xơ vữa, hỗ trợ điều trị bệnh mạch vành, cải thiện tình trạng đau thắt ngực và phòng ngừa biến chứng nhồi máu cơ tim. Hãy gọi cho chúng tôi theo số điện thoại – zalo 0962.546.541 để được tư vấn.

Quá trình hình thành xơ vữa mạch vành

Một số bằng chứng về sự phát triển của xơ vữa động mạch trong thời kỳ thơ ấu

Đã có rất nhiều nghiên cứu, đặc biệt là các nghiên cứu khám nghiệm tử thi ở trẻ em và những người trẻ tuổi tử vong mà không phải do nguyên nhân bệnh lý tim mạch được thực hiện tại các nước trên thế giới, kết quả đã chứng minh rằng xơ vữa động mạch vành phát triển rất sớm ngay từ khi chúng ta còn rất trẻ. Dưới đây là một số những nghiên cứu điển hình như:

– Nghiên cứu khám nghiệm tử thi của những trường hợp xơ vữa động mạch ở trẻ Nhật Bản nhận thấy sự hiện diện của các vết chất béo có trong 29% các động mạch chủ ở những trẻ dưới 1 tuổi và 3,1% ở động mạch vành ở những trẻ từ 1-9 tuổi.

– Nghiên cứu “the Bogalusa Heart” tại Mỹ đã kiểm tra vết chất béo và mảng xơ vữa trong động mạch chủ và động mạch vành ở 204 người từ 2-39 tuổi. Sự phổ biến của các vết chất béo tăng theo độ tuổi từ khoảng 50% ở độ tuổi từ 2-15 tăng lên đến 85% ở 21–39 tuổi. Tỷ lệ gia tăng các tổn thương mảng xơ từ 8% ở độ tuổi từ 2-15 tăng lên đến 69% ở độ tuổi từ 21-39.

Trước đây, sự hiểu biết của chúng ta về sự khởi nguồn của xơ vữa động mạch trong thời kỳ thơ ấu chủ yếu qua nghiên cứu khám nghiệm tử thi. Nhưng hiện nay cùng sự tiến bộ mới trong kỹ thuật y khoa bằng biện pháp không xâm lấn như siêu âm, chụp cộng hưởng từ (MRI), chụp cắt lớp vi tính (CT),… đã có thể phát hiện sớm những thay đổi bất thường trong sinh lýhọc tiền lâm sàng của xơ vữa động mạch.

Ở người lớn, biện pháp này đã trở thành một công cụ có giá trị và đáng tin cậy để điều chỉnh các yếu tố nguy cơ gây bệnh tim mạch. Còn với trẻ nhỏ, nghiên cứu siêu âm không xâm lấn của động mạch chủ ở trẻ sơ sinh đã chỉ ra rằng, sự tiếp xúc với cholesterol và glucose máu của mẹ cao trong thời kỳ bào thai có thể là những yếu tố nguy cơ quan trọng cho những thay đổi của mạch máu tương ứng với các dấu hiệu vật lý sớm nhất của xơ vữa động mạch.

Dù là nghiên cứu nào đi nữa thì kết quả đều cho thấy, xơ vữa động mạch có khả năng bắt đầu từ khi chúng ta còn rất trẻ, nó sẽ tiến triển dần và thường khởi phát bệnh khi chúng ta già đi với những cơn đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim điển hình.

Các yếu tố nguy cơ phát triển xơ vữa động mạch ở trẻ em

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng quá trình hình thành mảng xơ vữa trong giai đoạn sớm khi còn thơ ấu bị đẩy nhanh bởi các yếu tố nguy cơ, bao gồm:

1. Thừa cân, béo phì

Nếu thời kỳ thơ ấu hoặc độ tuổi thanh thiếu niên bị thừa cân, béo phì dấu hiệu này có thể theo kéo dài đến khi lớn lên, dù bạn đã trưởng thành.

Chỉ số BMI (chỉ số khối lượng cơ thể đánh giá mức độ gầy hay béo của một người) ở trẻ em có mối liên quan mật thiết với những thay đổi của mảng xơ vữa bên trong lớp nội mạc của động mạnh vành và các động mạch khác.

Béo phì sẽ làm tăng nguy cơ mắccác bệnh lý liên quan đến bệnh tim mạch ở người trưởng thành, chẳng hạn như cao huyết áp, đái tháo đường, cholesterol máu cao, rối loạn lipid máu…

Béo phì làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mach

2. Tăng huyết áp

Trẻ em và thanh thiếu niên bị tăng huyết áp cũng có nhiều khả năng bị tăng huyết áp khi lớn lên. Tuy chưa có nghiên cứu cụ thể về mối liên quan giữa tăng huyết áp và nguy cơ phát triển xơ vữa động mạch vành ở trẻ em, nhưng tăng huyết áp làm các động mạnh dày và cứng hơn, điều này rất có thể làm đẩy nhanh quá trình hình thành mảng xơ vữa.

3. Rối loạn lipid máu

Mặc dù rối loạn lipid máu là một yếu tố nguy cơ phát triển bệnh mạch vành ở người lớn, nhưng có nhiều nghiên cứu dài hạn cũng đã tìm ra mối liên quan giữa rối loạn lipid máu ở trẻ em với nguy cơ xuất hiện bệnh tim mạch ở người trưởng thành. Đồng thời có sự gia tăng tỷ lệ xơ vữa trong động mạch vành và động mạch chủ khi trong máu có LDL cholesterol cao và HDL cholesterol thấp.

4. Tiến sử gia đình có người mắc bệnh xơ vữa động mạch sớm

Nếu cha mẹ hoặc ông bà đã có tiền sử xuất hiện một cơn nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ thì đứa trẻ đó có nguy cơ mắc bệnh tim mạch ở tuổi trung niên cao gấp đôi so với trẻ khác.

5. Hút thuốc và tiếp xúc nhiều với khói thuốc

Hút thuốc hoặc tiếp xúc thụ động với khói thuốc sẽ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch nói chung ở cả trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn. Tuy cơ chế gây ảnh hưởng chưa rõ ràng nhưng người ta thấy rằng hút thuốc làm tăng các phản ứng viêm, gây stress oxy hóa tế bào làm tổn thương thành động mạch và làm xuất hiện các mảng xơ vữa, tăng quá trình hình thành huyết khối.

6. Bệnh tiểu đường

Tăng đường huyết có mối liên quan chặt chẽ với mức độ tích tụ các vết chất béo dưới màng nội mạc của cả động mạch vành và động mạch chủ bụng. Tăng độ dày của các động mạch đã được nhận thấy ở trẻ em mắc đái tháo đường tuýp 1.

Phòng ngừa nguy cơ xơ vữa động mạch từ khi còn trẻ

Duy trì một chế độ dinh dưỡng hợp lý cùng lối sống lành mạnh sẽ giúp giảm quá trình xơ vữa động mạch vành, phòng ngừa nguy cơ nhồi máu cơ tim và các bệnh tim mạch khác.

1. Thực hiện một chế độ ăn uống lành mạnh cho trẻ: cha mẹ nên hạn chế cho trẻ ăn các thực phẩm nhiều cholesterol và các chất béo bão hòa như mỡ động vật, thịt đỏ, đồ chiên rán… tăng cường các loại rau quả, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, sữa không béo, cá, thịt trắng…

Thực hiện một Chế độ ăn uống lành mạnh cho trẻ

2. Tăng cường hoạt động thể lực: Điều này có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và giảm nồng độ cholesterol máu. Các chuyên gia khuyến cáo rằng, trẻ em nên tập thể dục và chơi thể thao ít nhất 30 đến 60 phút/ngày và một tuần từ 4 – 6 ngày. Ngoài ra việc tăng cường các hoạt động thể lực còn giúp phát triển thể trạng tốt hơn và nâng cao sức đề kháng, tuy nhiên lưu ý rằng việc này nên được tiến hành từ từ.

3. Giảm cân nếu thừa cân hoặc béo phì: Chỉ số BMI là thước do để xác định mức độ gầy hay béo của trẻ.Việc điều chỉnh cân nặng thường thực hiện bằng cách thay đổi chế độ ăn và tăng cường các hoạt động thể lực.

4. Không hút thuốc lá và tránh tiếp xúc với khói thuốc: Hút thuốc cũng như tiếp xúc với khói thuốc gây nhiều rủi ro về sức khỏe nói chung và bệnh xơ vữa mạch vành nói riêng. Vì vậy trẻ cần tránh hút thuốc lá và không nên tiếp xúc với khói thuốc. Các bậc phụ huynh cũng không nên hút thuốcvì nó không những ảnh hưởng đến sức khỏe của bản thân mà còn ảnh hưởng đến những người thân khác, đặc biệt là trẻ nhỏ trong gia đình của bạn.

5. Kiểm soát chỉ số huyết áp, đường huyết, lipid máu bằng cách dùng thuốc, chế độ ăn uống và tập thể dục.

6. Hãy lựa chọn những sản phẩm thảo dược thiên nhiên tốt cho sức khỏe tim mạch của bạn và cả gia đình để ngăn ngừa xơ vữa động mạch vành, phòng ngừa nguy cơ nhồi máu cơ tim và các bệnh lý tim mạch khác.

Xơ vữa động mạch là một quá trình hình thành và phát triển lâu dài từ khi còn thơ ấu. Vì vậy, các bậc phụ huynh cần quan tâm chăm sóc tới con em mình hơn nữa để có thể phòng ngừa các yếu tố nguy cơ có thể gây bệnh, hãy giúp con duy trì được một trái tim luôn khỏe mạnh.

DS.Cao Ngọc Hải

Nguồn tham khảo:

http://www.ncbi.nlm.nih.gov

http://www.uptodate.com/contents